Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego

ZASADY BEZPIECZNEGO UŻYTKOWANIA GAZU ZIEMNEGO ORAZ BUTLI GAZOWYCH

Gaz płynny dostarczany w butlach jest popularnym paliwem stosowanym w gospodarstwach domowych. Butle napełniane są w autoryzowanych rozlewniach, skąd są dostarczane za pośrednictwem dystrybutorów do odbiorców. Tego rodzaju system dystrybucji ma na celu zapewnienie maksymalnego poziomu bezpieczeństwa użytkownikom tego paliwa. Jednak praktycznie co tydzień na terenie Polski odnotowywane są wypadki związane z użytkowaniem butli z gazem płynnym.

Podczas nielegalnego ładowania butli gazowych przeznaczonych do użytku domowego bezpośrednio z dystrybutorów na stacjach paliw lub autogazu, wewnątrz butli powstają niekorzystne proporcje pomiędzy składnikami gazu, co w konsekwencji doprowadzić może do jej wybuchu.

Ogólne zasady bezpiecznego użytkowania butli:

1. Kupuj butle wyłącznie z legalnych źródeł - nigdy nie napełniaj butli na stacjach paliw, autogazu lub w nielegalnych rozlewniach.
2. Sprawdź, czy na butli znajduje się informacja o firmie napełniającej butlę
   oraz instrukcja w postaci naklejki.
3. Zachowaj folię termokurczliwą i paragon do ewentualnej reklamacji.
4. Przynajmniej raz w roku sprawdzaj stan techniczny instalacji gazowej i urządzeń gazowych, do których podłączona jest butla – powinien tego dokonać instalator posiadający odpowiednie przeszkolenie.
5. Dbaj o stan techniczny przewodów gazowych w twoim urządzeniu, dotyczy to szczególnie przewodów gumowych. Należy okresowo sprawdzać, czy przewody nie są pęknięte, czy są właściwie poprowadzone tzn. bez załamań lub zagnieceń oraz nie są narażone na uszkodzenia.
6. Temperatura w pomieszczaniu, w którym znajdują się butle, nie może być wyższa niż 35 stopni Celsjusza. Nigdy nie ustawiaj butli w miejscach nasłonecznionych lub w pobliżu źródeł ciepła. Między butlą, a urządzeniem promieniującym ciepło, z wyłączeniem zestawów urządzeń gazowych z butlami, należy zachować odległość co najmniej 1,5 m. Butlę należy instalować wyłącznie w pozycji pionowej.
7. Butlę należy zabezpieczyć przed uszkodzeniami mechanicznymi.
8. Butli nie należy umieszczać w odległości mniejszej niż 1 m od urządzeń mogących powodować iskrzenie.
9. Zapewnij skuteczną wentylację w pomieszczeniach, w których stosujesz urządzenia na gaz płynny.

Postępowanie w sytuacjach awaryjnych przy korzystaniu z gazu płynnego:

1. Jeżeli poczujesz zapach gazu nie używaj otwartego ognia i zgaś natychmiast wszystkie jego źródła, wyłącz urządzenia gazowe, nie pal tytoniu oraz nie używaj urządzeń elektrycznych.
2. Otwórz okna, aby gaz mógł wydostać się z pomieszczenia.
3. Gdy awarii ulegnie urządzenie gazowe i gaz ulatnia się do pomieszczenia należy zamknąć zawór butli, wywietrzyć pomieszczenie, a urządzenie poddać naprawie przez specjalistę.
4. Gdy uszkodzeniu ulegnie zwór butli gazowej i gaz ulatnia się do pomieszczenia należy, o ile to możliwe, maksymalnie dokręcić zawór butli, odłączyć butlę od urządzenia i wynieść ją na zewnątrz budynku.
5. Pozostawienie butli w pomieszczaniu byłoby rozwiązaniem o wiele gorszym niż wyniesienie jej poza budynek.
6. Do pozostawionej na zewnątrz butli wezwij jak najszybciej serwis dostawcy gazu, który jest jej właścicielem, lub osobę która ma uprawnienia do naprawy urządzeń gazowych.
7. Do odkręcania butli należy używać klucza ze stopów metali ograniczających możliwość powstawania iskier. Klucz taki powinien być stałym elementem wyposażenia instalacji i urządzeń zasilanych z butli z gazem płynnym.
8. Powiadom osoby znajdujące się w pobliżu o zagrożeniu.
9. Do pozostawionej butli wezwij straż pożarną ponieważ dalej stwarza ona zagrożenie.

Ponadto pamiętaj, że:

• w jednym mieszkaniu, warsztacie lub lokalu użytkowym nie należy instalować więcej niż dwóch butli,
• transportuj butle wyłącznie w pozycji stojącej, zabezpieczając je przed przesuwaniem,
• nigdy nie tocz butli do samochodu,
• nie wolno przewozić butli transportem publicznym, rowerem, motorem,
• przechowywanie pełnych, niepełnych i opróżnionych butli na nieużytkowych poddaszach, strychach i piwnicach jest zabronione,
• nie przechowuj ani nie używaj butli z gazem płynnym w pomieszczeniach położonych poniżej poziomu terenu,
• zabronione jest użytkowanie urządzeń zasilanych z butli na gaz płynny w budynkach posiadających instalację gazu ziemnego.

Bezpieczne przechowywanie

Butle z gazem zawierają gaz płynny pod ciśnieniem kilku atmosfer, który w temperaturze pokojowej i przy ciśnieniu atmosferycznym przyjmuje postać pary. Ciśnienie butli z gazem rośnie wraz z temperaturą otoczenia. W pomieszczeniu, w którym jest powyżej 35 stopni Celsjusza, butla jest dużym zagrożeniem. Jeśli używasz jej na zewnątrz, osłoń ją przed słońcem! W przegrzanej butli ciśnienie przekracza dopuszczalne i może ją rozerwać. 

Butla musi stać stabilnie w suchym i przewiewnym miejscu, z dala od otwartych źródeł ognia, ciepła lub urządzeń elektrycznych. Bezpieczna odległość to minimum 1,5 m. Nigdy nie przechowuj butli w pomieszczeniach, w których poziom podłogi jest poniżej poziomu gruntu. W razie wycieku gaz, który jest cięższy od powietrza, zgromadzi się nisko i nie wypłynie na zewnątrz, co jest niebezpieczne. Nie przechowuj w jednym pomieszczeniu butli i materiałów łatwopalnych. Instalacje na gaz płynny mogą być stosowane tylko w budynkach niskich.

Jak bezpiecznie dogrzewać mieszkanie?

Jeśli w budynku jest sieć gazowa, nie używaj gazu z butli, nawet na tarasie! Gdy nie ma instalacji gazowej, możesz podłączyć maksymalnie dwie butle do 11 kg każda. Nie przechowuj też zapasowych butli, a puste natychmiast zwracaj dostawcy. Butle na gaz płynny podlegają okresowej kontroli Urzędu Dozoru Technicznego. Używaj tylko takich z ważnym terminem badania.

​Jak poprawnie podłączyć butlę?

Najlepiej skorzystaj z pomocy dostawcy lub postępuj zgodnie z jego zaleceniami. Zanim podłączysz nową butlę, sprawdź uszczelkę reduktora ciśnienia i zaworu. Jeśli guma jest spękana lub pofałdowana, trzeba ją wymienić. Skontaktuj się w tym celu z dostawcą. Nigdy nie naprawiaj butli samodzielnie!

Butle gazowe podłączaj zawsze specjalnymi elastycznymi przewodami do gazu płynnego. Muszą mieć długość co najmniej 1,5 m, a na obu końcach opaski zaciskowe. Wymieniaj je co 4 lata. 

Istotnym elementem jest reduktor ciśnienia gazu, który reguluje ciśnienie w butli odpowiednio do temperatury otoczenia. Nigdy nie otwieraj zaworu ani pokrętła reduktora, dopóki nie dokręcisz wszystkich przewodów połączeniowych. 

Zakręcaj zawór butli, gdy nie korzystasz z gazu. A gdy wyjeżdżasz na dłużej, zdemontuj reduktor i zabezpiecz dyszę zaworu nakrętką. 

Szczelność i napełnianie butli

Jeśli nie masz pewności, że połączenie butli z kuchenką lub urządzeniem grzewczym jest szczelne, nigdy nie sprawdzaj go płomieniem. Użyj wody z mydłem lub płynem do naczyń. Spryskaj nią miejsca połączenia. Jeśli powstanie na nich piana to znaczy, że butla jest nieszczelna. Na rynku są też specjalne, pianki do sprawdzania szczelności. Butle napełnia się w 85 proc. Zawsze korzystaj z profesjonalnych punktów. Napełnianie butli na stacjach LPG jest nielegalne i bardzo niebezpieczne. 

Opracował:
Wydział Operacyjny KW PSP w Kielcach