Stanowisko konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie endokrynologii w zakresie profilaktyki jodowej
Stanowisko konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie endokrynologii w zakresie profilaktyki jodowej
w przypadku zdarzeń radiacyjnych z uwolnieniem jodu promieniotwórczego.
Na podstawie wytycznych WHO, konsultant krajowy w dziedzinie endokrynologii, prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński przekazał zaktualizowane zalecenia określające zasady profilaktycznego blokowania jodochwytności tarczycy w przypadku zdarzeń radiacyjnych z uwolnieniem jodu promieniotwórczego. WHO określiło grupę wiekową populacji, która może odnieść największą korzyść z podania dużej dawki jodu stabilnego w celu zablokowania wychwytu jodu radioaktywnego przez tarczycę. Są to przede wszystkim osoby młode: dzieci, młodzież, kobiety w ciąży i karmiące bez względu na wiek oraz „młodzi” dorośli tj. w wieku do 40 lat. Jest to grupa „obligatoryjna”, dla której należy zabezpieczyć rezerwę strategiczną tabletek z jodem stabilnym. Wynika to z faktu, że najmłodsi członkowie społeczeństwa, głównie dzieci i młodzież, są w grupie najwyższego ryzyka rozwoju nowotworu złośliwego tarczycy w przyszłości, po ekspozycji na jod promieniotwórczy w młodym wieku. Rekomenduje się również zaliczenie do grupy „obligatoryjnej” wszystkich pracowników służb ratunkowych i wszystkich pracowników służb usuwających skutki skażenia radioaktywnego - niezależnie od wieku.
Procedura rejestracyjna każdego leku, w tym i preparatów jodku potasu, obejmuje przygotowanie ulotki informacyjnej dla pacjenta. Obaj producenci jodku potasu (TZF Polfa Tarchomin i G.L. Pharma) nawiązują w ulotkach do wieku 40 lat, powyżej którego korzyść z podania dużej dawki jodu stabilnego może być niewielka. Stąd w ulotce TZF Polfa Tarchomin opisano: „Jodek potasu TZF nie jest zalecany u osób powyżej 40 lat, ponieważ jest mniej prawdopodobne, że ta grupa wiekowa skorzysta na leczeniu jodem po eksplozji na jod radioaktywny”, a producent G.L.Pharma wręcz podaje, że „stosowanie tabletek zawierających jod nie jest zalecane u osób powyżej 40 lat, ponieważ w tym wieku nie występuje zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwór tarczycy spowodowany działaniem radioaktywnego jodu”. Tylko producent TZF opisuje wskazanie do zastosowania tabletek jodu stabilnego w dawce blokującej u służb ratunkowych bez względu na wiek.
Konsultant krajowy, powołując się na wytyczne WHO, zwraca uwagę, że w drugiej kolejności WHO zaleca utrzymanie rezerwy strategicznej tabletek z jodem stabilnym również dla osób w wieku 40-50 lat, a nawet 50-60 lat, określając jednak tę grupę wiekową jako „zalecaną” a nie „obligatoryjną”. Zalecane, ale nieobligatoryjne podanie dawki blokującej jodu stabilnego u pacjentów w wieku 40-60 lat wynika z danych, że u osób > 40 rż ryzyko wystąpienia działań niepożądanych - najistotniejsze to wystąpienie ciężkiej nadczynności tarczycy indukowanej jodem podanym w dawce znacznie przewyższającej dobowe zapotrzebowanie na jod - może przewyższać niewielkie i odległe ryzyko zachorowania na raka tarczycy.
W związku z tym konsultant krajowy, zgodnie z wytycznymi WHO, sformułował zalecenie, że można wyłączyć osoby po 60. roku życia z rezerw strategicznych, ze względu na znaczne ryzyko objawów ubocznych, przy rzadziej występujących lub niewystępujących w ogóle korzystnych (ochronnych) efektach działania. W mojej opinii stąd wynika przyjęcie ostatecznie progu wieku 60 lat w rekomendacjach MSWiA.
Źródło: Zalecenia Konsultanta krajowego w dziedzinie endokrynologii - Zasady profilaktycznego blokowania jodochwytności tarczycy w przypadku zdarzeń radiacyjnych z uwolnieniem jodu promieniotwórczego.
Dr n. med. Agnieszka Walczyk - konsultant wojewódzki w dziedzinie endokrynologii
Wykaz miejsc wydawania tabletek jodku potasu na terenie województwa świętokrzyskiego